Osoby prowadzące działalność gospodarczą, a w szczególności te, które dokonują transakcji międzynarodowych, mogą spotkać się z pojęciem akredytywy, której celem jest zabezpieczenie stron transakcji. Czym jest akredytywa bankowa? Kto i kiedy powinien z niej skorzystać? Ile kosztuje akredytywa i które banki jej udzielają?
Prowadząc działalność gospodarczą i jednocześnie dokonując transakcji międzynarodowych, przedsiębiorcy różnych branż narażeni są na pewne ryzyka związane np. z niewywiązaniem się z umowy przez kontrahenta. Bez względu na to, czy chodzi o samo dokonanie płatności, czy też dostawę towarów odpowiedniej jakości, w określonym terminie i ustalonej ilości.
Dochodzenie ewentualnych roszczeń od kontrahenta zagranicznego może być niezwykle utrudnione, jednak istnieją narzędzia, które pozwalają na zminimalizowanie ryzyka handlowego. Jednym z nich jest przedmiotowa akredytywa, dzięki której obie strony transakcji (nie tylko międzynarodowych) są znacznie zabezpieczone. Czym jest i na czym polega akredytywa bankowa?
Co to jest akredytywa bankowa?
Akredytywa bankowa jest pewnym rodzajem płatności, która następuje dopiero po spełnieniu przez stronę umowy ustalonych warunków. Jej zadaniem jest zabezpieczenie obu stron transakcji handlowych na wypadek niewywiązania się ze swej części przez jeden z podmiotów. Co istotne, akredytywa obsługiwana jest przez bank, a więc podmiot zupełnie niepowiązany z żadną ze stron transakcji i to on dokonuje rozliczenia, uprzednio blokując środki na koncie importera, w celu przelania ich na rachunek eksportera, gdy ten wywiąże się dostawy towarów / usług.
Aby dobrze zrozumieć mechanizm działania akredytywy bankowej, najlepiej zobrazować to na przykładzie. Załóżmy, że podmiot zarejestrowany w Polsce (importer) zamierza kupić określoną ilość towarów od podmiotu zarejestrowanego w Chinach (producenta / eksportera). Producent może oczekiwać dokonania przedpłaty, na co nie chce się zgodzić importer, ponieważ obawia się, że producent nie wywiąże się ze swej części umowy.
Nie chodzi tylko o samą dostawę produktów czy usług, ale także ich jakość, ilość i terminowość dostawy. Importer oczekuje zatem, aby producent najpierw wysłał towar, a dopiero po tym dokona płatności. Eksporter ma obawy o to, czy importer ureguluje płatność i dochodzi do impasu, z którego wyjścia realnie może nie być. Co prawda biznes polega na zaufaniu i kompromisach, ale w praktyce bywa niezwykle różnie.
W takiej sytuacji dobrym wyjściem może być właśnie akredytywa bankowa, która reguluje warunki płatności dokonywanej bezpośrednio przez bank odbiorcy towarów czy usług na rachunek dostawcy.
Jak działa akredytywa?
Akredytywa bankowa otwierana jest w banku importera (odbiorcy towarów lub usług). Po uprzednim określeniu warunków umowy bank blokuje ustaloną w akredytywie kwotę na rachunku firmowym i zawiadamia o otwarciu akredytywy bank dostawcy (eksportera). Po otrzymaniu potwierdzenia o otwarciu akredytywy dostawca realizuje zamówienie i informuje o tym swój bank.
Następnie informacja ta przesyłana jest do banku otwierającego akredytywę, który weryfikuje poprawność wywiązania się z umowy, a jeśli wszystko zostało wykonane poprawnie, przelewa środki z rachunku importera na rachunek dostawcy. Dzięki temu rozwiązaniu obie strony transakcji są w pełni zabezpieczone, ponieważ mają pewność, że środki zostaną przelane, gdy zamówienie zostanie zrealizowane.
Czytaj także: Jaki kredyt dla firmy wybrać?
Strony akredytywy bankowej i niezbędne dokumenty
Aby można było mówić o akredytywie, trzeba pamiętać, że jest to usługa świadczona przez banki. Do jej realizacji niezbędne są zaś łącznie cztery podmioty:
- przedsiębiorca zamawiający
- przedsiębiorca realizujący zamówienie
- bank otwierający kredytywę
- bank odbiorcy (beneficjenta płatności)
Aby bank otwierający akredytywę mógł dokonać transfery środków na rachunek eksportera, konieczne jest przedłożenie instytucji dokumentów, które potwierdzą wywiązanie się przez niego z warunków określonych w akredytywie. Zwykle są to m.in. faktury handlowe, listy przewozowe, certyfikaty jakościowe, certyfikaty pochodzenia, dokumenty ubezpieczeniowe, etc. Wszystko zależy jednak wyłącznie od rodzaju transakcji, a także warunków umowy, która może być dowolnie kształtowana przez partnerów handlowych.
Ile kosztuje akredytywa bankowa?
Akredytywa bankowa daje duże poczucie bezpieczeństwa, jednak trzeba liczyć się z tym, że usługa ta nie należy do najtańszych. Jej koszt zwykle jest ściśle powiązany z wartością transakcji. W zależności od banku na koszt akredytywy składać mogą się między innymi:
- prowizja zależna od wartości transakcji i polityki banku;
- opłata za weryfikację dokumentów przez instytucję;
- opłata za otwarcie akredytywy przez bank otwierający;
- koszty dodatkowe ustalane przez bank.
Jeśli chodzi o prowizję, to wynosi ona średnio od 0,2 do nawet 0,5 proc. wartości transakcji, co w przypadku dużych zamówień może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Koszty akredytywy dość często rozkładane są na obie strony transakcji, jednak to także zależy od uprzednich ustaleń pomiędzy stronami.
Akredytywa a inkaso
Akredytywa i inkaso to dwa różne narzędzia finansowe używane w międzynarodowym handlu do regulowania płatności między kupującym a sprzedającym, ale różnią się one mechanizmami działania i poziomem bezpieczeństwa, jakie oferują obu stronom transakcji. Akredytywa, zwana także akredytywą dokumentową, jest gwarancją płatności wystawioną przez bank, która zapewnia sprzedającemu otrzymanie pieniędzy po spełnieniu określonych warunków i przedłożeniu odpowiednich dokumentów. Jest to bezpieczna forma rozliczenia, ponieważ bank zobowiązuje się zapłacić sprzedającemu za towar, nawet jeśli kupujący nie spełni swoich zobowiązań, pod warunkiem, że sprzedający dostarczy wymagane dokumenty zgodne z warunkami umowy.
Z kolei inkaso dokumentowe, często stosowane równolegle do akredytywy, jest procedurą, w której banki działają jako pośrednicy w przekazywaniu dokumentów od sprzedawcy do kupującego i odwrotnie, a płatność jest realizowana przez kupującego bezpośrednio po otrzymaniu i zaakceptowaniu dokumentów. W porównaniu z akredytywą, inkaso oferuje mniejszy poziom bezpieczeństwa, ponieważ nie gwarantuje sprzedającemu automatycznej płatności; sprzedający musi polegać na uczciwości kupującego, który decyduje, czy dokona płatności po otrzymaniu towaru.
Główna różnica między akredytywą a inkaso polega na tym, że akredytywa zapewnia sprzedającemu większą pewność otrzymania zapłaty, co jest znaczące w transakcjach o wysokim ryzyku lub z nowymi partnerami handlowymi, natomiast inkaso może być preferowane w mniej ryzykownych lub bardziej ugruntowanych relacjach handlowych, gdzie obie strony ufają sobie wzajemnie.
Akredytywa przenośna – co to takiego? Jak działa?
Akredytywa przenośna to specyficzny rodzaj akredytywy dokumentowej, który pozwala beneficjentowi (pierwotnemu odbiorcy środków) na przekazanie prawa do części lub całości środków z akredytywy innemu podmiotowi. Jest to narzędzie finansowe często stosowane w międzynarodowym handlu, które zapewnia dodatkową elastyczność w łańcuchu dostaw. Jak działa akredytywa przenośna?
- Otwarcie akredytywy – importer, czyli kupujący, zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera (beneficjenta). Warunkiem musi być zaznaczenie, że akredytywa jest przenośna.
- Przeniesienie – eksporter (pierwszy beneficjent) może przenieść całość lub część środków z akredytywy na innego beneficjenta. Może to być wykonawca lub dostawca, który jest bezpośrednio zaangażowany w realizację zamówienia.
- Realizacja – drugi beneficjent może teraz korzystać ze środków akredytywy pod tymi samymi warunkami, co pierwotny beneficjent, do wysokości przeniesionej kwoty.
Dlaczego akredytywa przenośna jest użyteczna?
Pierwotny beneficjent może korzystać z akredytywy jako formy finansowania swoich dostawców lub wykonawców, co umożliwia lepsze zarządzanie płynnością finansową.
Podobnie jak inne akredytywy, przenośna akredytywa zapewnia zarówno kupującemu, jak i sprzedającemu bezpieczeństwo realizacji umowy, gdyż wypłata środków jest uzależniona od spełnienia określonych w dokumentacji warunków.
Umożliwia eksporterowi łatwiejsze zarządzanie łańcuchem dostaw poprzez finansowanie kolejnych podmiotów bez potrzeby zaciągania dodatkowych kredytów.
Akredytywa przenośna ma jednak swoje ograniczenia. Zazwyczaj akredytywa przenośna może być przeniesiona tylko raz, co oznacza, że drugi beneficjent nie może jej dalej przenieść na kolejne podmioty. Ponadto wszystkie strony muszą ściśle przestrzegać warunków akredytywy, w tym dokładnego przedstawienia wymaganych dokumentów, co może być skomplikowane przy wieloetapowych transakcjach.
Akredytywa przenośna jest szczególnie przydatna w skomplikowanych transakcjach międzynarodowych, gdzie eksporter musi polegać na różnych dostawcach i podwykonawcach do realizacji kontraktu. Jest to narzędzie zwiększające elastyczność finansową i operacyjną w handlu międzynarodowym.
Akredytywa – najczęściej zadawane pytania
Akredytywa to narzędzie finansowe używane w międzynarodowym handlu, które zapewnia, że płatności za towar zostaną dokonane przez bank na rzecz sprzedawcy, jeśli spełnione zostaną określone warunki zawarte w dokumentach handlowych. Działa jako pośrednik zapewniający bezpieczeństwo transakcji obu stronom: kupującemu i sprzedającemu.
Nie, akredytywa to nie kredyt. Jest to forma gwarancji płatności wystawiana przez bank, która zapewnia sprzedającemu otrzymanie pieniędzy pod warunkiem dostarczenia odpowiednich dokumentów potwierdzających wysyłkę towaru. Nie wiąże się z bezpośrednim finansowaniem czy pożyczaniem pieniędzy przez bank.
Akredytywa zapewnia płatność za konkretne transakcje handlowe, gdy spełnione zostaną określone warunki, natomiast gwarancja bankowa to szersze zabezpieczenie, które może pokrywać różne aspekty zobowiązań finansowych i wykonania umowy. Gwarancja może dotyczyć na przykład zwrotu zaliczki, prawidłowego wykonania kontraktu czy płatności za towary i usługi.
Koszt akredytywy zazwyczaj pokrywa kupujący, który zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz sprzedawcy. Opłaty mogą obejmować prowizje bankowe i koszty związane z realizacją i administrowaniem akredytywy.
Akredytywa jest stosowana głównie w międzynarodowych transakcjach handlowych, aby zabezpieczyć zarówno kupującego, jak i sprzedającego. Kupujący ma pewność, że płatność zostanie dokonana tylko po spełnieniu umownych warunków, a sprzedający ma gwarancję otrzymania zapłaty po prawidłowym dostarczeniu towaru i dokumentów.
Akredytywę otwiera bank na zlecenie kupującego (importera), który chce zapewnić sprzedającemu (eksporterowi) gwarancję otrzymania zapłaty za wysłane towary lub wykonane usługi, zgodnie z umową handlową i prezentowanymi dokumentami.
