Bezwarunkowy dochód podstawowy (UBI) to system wsparcia, który polega na regularnym przekazywaniu równej, stałej kwoty każdemu obywatelowi, bez względu na ich sytuację finansową i bez konieczności spełnienia określonych warunków. Idea UBI zyskuje na popularności wśród polityków, ekonomistów, aktywistów i ludzi w różnych krajach. W tym artykule przyjrzymy się bliżej idei UBI oraz jej zaletom i wadom.
Najważniejsze informacje
- Bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) to wsparcie finansowe, które wypłaca się osobom lub grupom bez względu na warunki materialne i jest dostarczane regularnie.
- Idea BDP może sięgać 1795 roku, kiedy to Thomas Paine w swojej książce „The Rights of Man” zaapelował do rządu, by ustanowił bezwarunkowy dochód podstawowy dla wszystkich obywateli Wielkiej Brytanii.
- Główną zaletą BDP jest zapewnienie stabilności finansowej osobom, które nie są w stanie samodzielnie utrzymać się ze swoich dochodów.
- Główną wadą BDP jest to, że może on doprowadzić do spadku motywacji do pracy i ograniczenia inwestycji w edukację i szkolenia zawodowe.
- Do tej pory ponad 20 krajów i regionów na całym świecie wprowadziło bezwarunkowy dochód podstawowy lub testuje jego skuteczność.
- Bezwarunkowy dochód podstawowy może być skutecznym sposobem na zapewnienie bardziej sprawiedliwego systemu finansowego, choć trzeba go jeszcze dobrze przetestować i zrozumieć jego skutki dla społeczeństwa.
Wstęp
Bezwarunkowy dochód podstawowy (UBI) to idea, która zyskuje coraz większą popularność na całym świecie. Poniżej wyjaśniamy, na czym polega UBI i jakie są jego potencjalne zalety i wady.
Czym jest UBI? UBI to system wsparcia, który polega na regularnym przekazywaniu równej, stałej kwoty każdemu obywatelowi, bez względu na ich sytuację finansową i bez konieczności spełnienia określonych warunków. Kwota ta ma pomóc obywatelom zapewnić sobie podstawowe potrzeby, takie jak mieszkanie, jedzenie i opieka medyczna.
Zalety UBI:
- Ubi pomaga ludziom w przezwyciężeniu ubóstwa.
- UBI może pomóc ludziom w zapewnieniu sobie lepszego startu w życiu.
- UBI może dać ludziom więcej czasu na realizację swoich marzeń i celów.
- UBI może pomóc ludziom w lepszej organizacji swojego czasu i energii.
Wady UBI:
- Brak zachęty do pracy i dążenia do samodoskonalenia.
- Może to być zbyt drogie dla rządów.
- Może się okazać, że niektórzy będą z tego systemu korzystać w sposób nierozsądny.
- Może być trudno ustalić, jaka powinna być wysokość miesięcznego dochodu podstawowego.
Bezwarunkowy dochód podstawowy jest ciekawym rozwiązaniem i coraz częściej dyskutowanym tematem. Aby lepiej zrozumieć, jak system UBI może wpłynąć na społeczeństwo, ważne jest, aby spojrzeć na ten temat od strony ekonomicznej, politycznej i społecznej.
Czym jest bezwarunkowy dochód podstawowy?
Bezwarunkowy dochód podstawowy (UBI) to system wsparcia, który polega na regularnym przekazywaniu ustalonej kwoty pieniędzy każdemu obywatelowi, bez względu na ich sytuację finansową i bez konieczności spełnienia określonych warunków. Jest to forma wsparcia, która ma na celu zapewnienie wszystkim obywatelom jednakowego dostępu do środków i zmniejszenie ubóstwa oraz nierówności społecznych.
UBI jest często nazywany „bezwarunkowym świadczeniem socjalnym” lub „bezwarunkowym świadczeniem dla wszystkich”. Przyznawany jest wszystkim obywatelom, niezależnie od ich sytuacji finansowej, zatrudnienia, wieku lub innych czynników. Osoby otrzymujące UBI mogą wykorzystać przyznane im środki na dowolny cel, taki jak opłacenie rachunków, zakup żywności, opłacenie składek ubezpieczeniowych lub dochodzenia do wykształcenia.
UBI może być finansowane przez państwo lub przez inne organizacje, takie jak firmy lub społeczności. Może też pochodzić z różnych źródeł – w tym podatków, funduszy publicznych i prywatnych oraz dotacji. Wielu ekspertów wierzy, że UBI może mieć szeroki zakres pozytywnych skutków, takich jak poprawa jakości życia i zmniejszenie ubóstwa.
Historia i założenia bezwarunkowego dochodu podstawowego
Bezwarunkowy dochód podstawowy ma długą historię. Pierwsze pomysły na jej wprowadzenie pojawiły się w XVII wieku, a od tego czasu były one przedmiotem dyskusji i kontrowersji. Idea UBI została ponownie pochylona w latach 60. XX wieku i stała się popularna wśród aktywistów społecznych, w ramach ruchu „basic income”.
Idea UBI jest prosta – przyznać każdemu obywatelowi stałą, egalitarną kwotę pieniędzy, która może zapewnić podstawowe potrzeby życiowe, takie jak żywność, opieka zdrowotna i mieszkanie. W przeciwieństwie do większości systemów opieki społecznej, UBI nie ma warunków lub ograniczeń, a zarobione pieniądze nie są odliczane od kwoty UBI. Więc nawet jeśli otrzymujesz dodatkowe dochody, nadal możesz otrzymywać UBI.
UBI jest uważana za skuteczną metodę zwalczania ubóstwa i poprawy jakości życia. Poprawia on również dostęp do usług zdrowotnych, edukacji i innych usług publicznych. Pomaga również kształtować postawy pracowników wobec pracy poprzez dostarczanie stałego dochodu nawet w okresach bezrobocia.
Zalety bezwarunkowego dochodu podstawowego
Istnieje wiele zalet, które zapewnia bezwarunkowy dochód podstawowy. Oto niektóre z nich:
- Korzyści finansowe – UBI zapewnia stały, regularny dochód, co pozwala ludziom uniknąć ubóstwa i żyć w godnych warunkach. Jest to szczególnie ważne w obecnym świecie, gdzie niepewność finansowa jest coraz powszechniejsza.
- Korzyści społeczne – UBI pomaga budować społeczeństwo oparte na solidarności i zmniejsza dystans między ludźmi różnych klas społecznych. Pomaga też ludziom wyrwać się z błędnego koła ubóstwa i przejść do dalszych etapów edukacji.
- Korzyści polityczne – UBI umożliwia ludziom głosowanie bez obawy o swoją sytuację finansową. To sprawia, że mają one większy wpływ na politykę i wybierane przez nich reprezentantów.
- Korzyści ekonomiczne – UBI ma zasadniczy wpływ na gospodarkę, ponieważ zwiększa konsumpcję i tworzy nowe miejsca pracy. To może być szczególnie ważne w czasach recesji, gdy popyt jest niski.
UBI ma też inne korzyści, takie jak zmniejszenie biurokracji i poprawa jakości życia.
Wady bezwarunkowego dochodu podstawowego
Bezwarunkowy dochód podstawowy ma swoje wady, które należy wziąć pod uwagę. Oto kilka z nich:
- Koszty wdrażania: UBI wymaga dużych nakładów finansowych na jego implementację. Ponadto, aby zapewnić wsparcie dla ludzi, którzy tego potrzebują, trzeba zbudować odpowiedni system monitorowania i zarządzania systemem.
- Możliwe spadki produktywności: Niektórzy twierdzą, że UBI może mieć negatywny wpływ na produktywność ludzi. Argumentuje się, że ludzie będą mniej skłonni do szukania pracy, jeśli będą mieli regularny dochód bez wykonywania jakiegokolwiek wysiłku.
- Brak motywacji: Innym argumentem przeciw UBI jest to, że może on sprawić, że ludzie tracą motywację do dążenia do sukcesu. Zamiast tego, będą skłonni do polegania na państwowym wsparciu.
- Pogorszenie sytuacji finansowej państwa: Wprowadzenie UBI prowadzi również do zwiększenia obciążenia dla budżetu państwa. Oznacza to, że aby utrzymać system UBI, państwo będzie musiało iść na większe kompromisy i zwiększyć podatki.
Kraje i regiony, w których wdrażany jest bezwarunkowy dochód podstawowy
Pomysł bezwarunkowego dochodu podstawowego jest coraz bardziej popularny wśród różnych państw i regionów na całym świecie. Wiele krajów i regionów jest w trakcie wdrażania lub planuje wdrożenie UBI, aby pomóc swoim obywatelom w trudnych czasach. Niektóre z nich to:
- Finlandia: Finlandia jest pierwszym krajem, który zaczął wdrażać UBI na dużą skalę. Od 2017 roku około 2000 dorosłych obywateli otrzymywało co miesiąc stałe świadczenia w wysokości 560 euro. Program ten ma być rozszerzony na kolejne 2000 osób w 2019 roku.
- Kanada: W Kanadzie w 2018 r. Rząd Ontario wdrożył program UBI dla swoich obywateli. Program ten daje uczestnikom stałe świadczenia w wysokości 1633 CAD miesięcznie.
- Szwajcaria: W 2016 r. Szwajcarzy głosowali nad projektem ustanowienia UBI, jednak projekt nie przeszedł. Projekt zakładał przyznanie każdemu obywatelowi świadczenia w wysokości 2500 CHF miesięcznie.
W innych krajach takich jak Wielka Brytania, Holandia i Niemcy trwają badania nad możliwościami wdrożenia UBI, a wiele miast i regionów na całym świecie przeprowadza eksperymenty z UBI.
Ocena skutków bezwarunkowego dochodu podstawowego
Korzyści płynące z UBI są niezaprzeczalne. Przede wszystkim, regularne przekazywanie określonej kwoty obywatelom może poprawić ich zdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak podstawowe żywności i opieka zdrowotna. UBI może również pomóc w walce z ubóstwem i zmniejszyć nierówności społeczne. Ponadto, pozwala on ludziom wybrać swoją pracę bez obaw o utratę źródła dochodu, co pozwala im lepiej dopasować stanowisko do ich umiejętności i zainteresowań.
UBI może również przyczynić się do rozwoju technologicznego. Pozwala on ludziom na elastyczny czas pracy, co stwarza nowe możliwości dla pracowników, którzy chcą połączyć pracę z przyjemnościami, takimi jak tworzenie i rozwijanie nowych technologii. UBI może również pomóc w zwalczaniu wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, ubóstwo i nierówności społeczne.
Mimo tych korzyści, istnieje kilka potencjalnych problemów związanych z UBI. Przede wszystkim, może to prowadzić do zmniejszenia motywacji do pracy, ponieważ ludzie mogą być skłonni do rezygnowania z długoterminowego planowania na rzecz bardziej wspieranych form aktywności, takich jak podróżowanie lub hobby. UBI może również zagrozić istniejącym programom socjalnym, ponieważ finansowanie tych programów może być ograniczone w związku z dodatkowymi wydatkami na UBI.
Podsumowanie
Bezwarunkowy dochód podstawowy jest systemem wsparcia, który ma na celu pomoc ludziom w ubogich warunkach życia. UBI przyznaje stałą, równą kwotę każdemu obywatelowi, bez względu na ich sytuację finansową. Wiele osób uważa, że UBI stanowi dobrą alternatywę dla tradycyjnego systemu opieki społecznej, który obecnie jest obarczony licznymi ograniczeniami i wymogami.
Istnieje wiele zalet UBI. Przede wszystkim, UBI jest uniwersalne, co oznacza, że wszyscy otrzymują taką samą kwotę, bez względu na poziom dochodu czy status majątkowy. UBI może również pomóc w zmniejszeniu ubóstwa i poprawie warunków życia osób dotkniętych biedą. Ponadto, UBI może usprawnić system opieki społecznej poprzez zmniejszenie liczby biurokratycznych formularzy i procedur.
Pomimo wielu zalet, istnieją również pewne wady UBI. Przede wszystkim, system może być drogi i trudny do finansowania. Ponadto, istnieje obawa, że UBI może być przeznaczone na niewłaściwe sposoby i nie będzie skutecznym narzędziem walki z ubóstwem.
Bezwarunkowy dochód podstawowy to interesujący pomysł, który ma szanse przynieść wymierne korzyści ludziom dotkniętym ubóstwem. Aby jednak skutecznie działał, musi być odpowiednio zaprojektowany i finansowany.
Najczęściej zadawane pytania
Jaka jest definicja bezwarunkowego dochodu podstawowego?
Bezwarunkowy dochód podstawowy (UBI) jest systemem wsparcia, który polega na regularnym przekazywaniu równej, stałej kwoty każdemu obywatelowi, bez względu na ich sytuację finansową i bez konieczności spełnienia określonych warunków.
Kto pierwszy zaproponował bezwarunkowy dochód podstawowy?
Idea bezwarunkowego dochodu podstawowego została pierwszy raz wymyślona przez ekonoma Thomasa Paine’a w 1795 roku, który zaproponował, aby każdy dorosły otrzymywał jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 15 funtów. Idea ta była później powtarzana przez wielu innych myślicieli, w tym przez Alberta Einsteina, który uważał, że UBI jest najlepszym sposobem, aby zapewnić każdemu obywatelowi zdrowy standard życia.
Jakie są główne zalety BDP?
Główne zalety BDP to: po pierwsze, poprawa jakości życia; po drugie, zmniejszenie ubóstwa; po trzecie, łatwiejszy dostęp do edukacji, służby zdrowia i innych usług; po czwarte, większa stabilność ekonomiczna; po piąte, większa wolność do robienia tego, co się kocha; i po szóste, większa wolność wyboru dla ludzi.
Jakie są główne wady BDP?
Główne wady BDP to m.in.: ograniczone środki finansowe, które utrudniają wystarczające wsparcie dla osób potrzebujących, brak zachęty do pracy, ponieważ ludzie mogą być zniechęceni do podjęcia pracy, jeśli wiedzą, że otrzymają stały dochód, oraz ryzyko związane z inflacją, które może spowodować, że realna wartość UBI będzie szybko spadać.
Które państwa i regiony wprowadziły BDP lub testują jego skuteczność?
Bezwarunkowy dochód podstawowy jest testowany lub wdrażany w różnych państwach i regionach. Na przykład, Finlandia rozpoczęła w 2017 roku 2-letni program testowania UBI dla 2000 mieszkańców. W USA próba UBI jest prowadzona w mieście Stockton w Kalifornii. W Kanadzie UBI jest testowany w trzech prowincjach: Alberta, Ontario i Nowy Brunszwik. W Europie UBI jest testowane w Holandii, Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii.
Czy bezwarunkowy dochód podstawowy może być skutecznym sposobem na zapewnienie bardziej sprawiedliwego systemu finansowego?
Tak, wielu ekspertów wierzy, że bezwarunkowy dochód podstawowy może być skutecznym sposobem na zapewnienie bardziej sprawiedliwego systemu finansowego. UBI może zmniejszyć ubóstwo i dysproporcje społeczne poprzez zapewnienie stałego dochodu dla osób z niższymi dochodami, co pozwoli im na większą niezależność finansową i kontrolę nad swoim życiem.
Jaki jest zakres korzyści, jakie można osiągnąć dzięki bezwarunkowemu dochodowi podstawowemu?
Tak, wielu ekspertów twierdzi, że UBI może być skutecznym narzędziem do zapewnienia bardziej sprawiedliwego systemu finansowego. UBI zmniejszyłoby ubóstwo, zapewniłoby zmniejszenie nierówności społecznych oraz pomogłoby w zwiększeniu mobilności społecznej.
Kto będzie odpowiedzialny za finansowanie BDP?
Bezwarunkowy dochód podstawowy może przyczyniać się do wzrostu produkcji i innowacji, poprawy jakości życia, zwiększenia bezpieczeństwa finansowego, zmniejszenia ubóstwa, a także zwiększenia aktywności obywatelskiej.
Czy można wykorzystać istniejące programy socjalne, takie jak zasiłki, aby pomóc finansować BDP?
Tak, istniejące programy socjalne, takie jak zasiłki, mogą pomóc w finansowaniu UBI. Wiele krajów skupia się na integracji istniejących programów socjalnych z UBI. W ten sposób mogą one stać się bardziej efektywne i lepiej dopasowane do potrzeb obywateli.
Źródła:
- Basic Income: A Radical Proposal for a Free Society and a Sane Economy – Philippe Van Parijs
- Utopia for Realists: How We Can Build the Ideal World – Rutger Bregman
- The Case for a Basic Income: The Benefits and Challenges – Andrew W. Brown
- Basic Income: Economic Security for All – Guy Standing
- The Basic Income Guarantee: Ensuring Economic Security for All – Karl Widerquist
