Jednym ze sztandarowych programów Polskiego Ładu ogłoszonych kilka miesięcy temu przez całą Zjednoczoną Prawicę był tzw. kredyt bez wkładu własnego, a dokładniej gwarancje tego wkładu udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. W listopadzie tego roku ustawa została przyjęta przez Sejm, a kilka dni temu podpisał ją prezydent Andrzej Duda. Na czym polegać mają gwarancje wkładu własnego? Kto może liczyć na kredyt mieszkaniowy z poręczeniem Skarbu Państwa? Kiedy gwarancje BGK zostaną wdrożone?
Polski Ład i kredyt hipoteczny bez wkładu własnego
Ustawa o Polskim Ładzie zakłada, że w przypadku osób, które posiadają zdolność kredytową, ale nie zdołały odłożyć wymaganych przez banki 10 czy 20 proc. wartości nieruchomości, to spółka Skarbu Państwa, w tym wypadku Bank Gospodarstwa Krajowego będzie gwarantem tego wkładu, a dokładniej gwarantem spłaty tej kwoty. Nie trudno bowiem zauważyć, że to, iż BGK weźmie na siebie ciężar poręczenia za kredytobiorców, nie oznacza, że dokona dopłaty do nieruchomości. To na klientach banku, czyli kredytobiorcach będzie ciążył dalej obowiązek spłaty 100 proc. wartości nieruchomości + naturalnie odsetki od kredytu oraz koszty dodatkowe, które się z nim wiążą.
Wysokość gwarancji, której Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielić, nie może przekroczyć 100 tys. zł i jednocześnie 20 proc. wartości mieszkania. Maksymalna wartość nieruchomości, na którą będzie można zatem liczyć w przypadku gwarancji wkładu własnego to 500 tys. zł. W przypadku większych miast wystarczy to na nie więcej niż 50 metrów kwadratowych.
Dla kogo mieszkanie bez wkładu własnego?
Zgodnie z zapisami ustawy na mieszkanie bez konieczności wnoszenia wymaganego wkładu własnego liczyć mają przede wszystkim rodziny lub osoby samotnie wychowujące dzieci. Gwarancje udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego adresowane są jednak wyłącznie do młodych osób, a konkretnie tych w wieku 20-40 lat.
W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że rządzący przemyśleli także, jak zachęcić Polaków do powiększania rodzin, jednak nie wiadomo, czy zadziała to na młode osoby motywująco. W ustawie znalazły się bowiem także zapisy, które mówią o tym, że w przypadku pojawienia się w rodzinie drugiego dziecka, to BGK spłaci 20 tys. zł zaciągniętego kredytu hipotecznego. Za każde trzecie i kolejne nowo narodzone dziecko, kredytobiorcy korzystający z kredytu z gwarancją Skarbu Państwa mają otrzymać po 60 tys. zł.
Polski Ład. Jaki rodzaj nieruchomości z gwarancją wkładu własnego?
Co istotne, ustawodawcy przewidzieli także rodzaj nieruchomości, jaki może zostać objęty gwarancją wkładu własnego i są to mieszkania (rynek wtórny oraz pierwotny) lub domy, a dokładniej ich budowa. Oznacza to, że zakup domu z rynku wtórnego lub od dewelopera nie będzie objęty gwarancją BGK.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że prócz maksymalnej kwoty gwarancji rząd określa także maksymalną cenę metra kwadratowego kupowanego mieszkania lub budowanego domu, przez co osoby chcące zamieszkać np. w centrum dużego miasta, w praktyce nie będą mogły skorzystać z gwarancji. Aktualnie średnia cena mieszkania np. w Warszawie przekracza już 11500 zł. W innych miastach jest ona niewiele niższa.
Mieszkanie z gwarancją wkładu własnego. Eksperci nie wróżą sukcesów
Zarówno eksperci rynku nieruchomości, jak i deweloperzy dość sceptycznie podchodzą do zaproponowanego w Polskim Ładzie rozwiązania. W ich ocenie wpływ na to może mieć właśnie sama maksymalna cena metra kwadratowego, a także to, że na rynku wciąż jest duży deficyt mieszkań.
Związek Banków Polskich uważa także, że banki komercyjne będą traktować kredytobiorców nieposiadających wkładu własnego, jako osoby bardziej ryzykowne, przez co wzrosnąć mogą koszty kredytu, takie jak marża banku. A ta ma przecież bezpośredni wpływ na wysokość miesięcznej raty.
– Niestety, z wypowiedzi przedstawicieli Związku Banków Polskich wynika, że przyszli kredytobiorcy bez wkładu własnego muszą się liczyć z tym, że banki potraktują ich jako bardziej ryzykownych. Wtedy zastosowałyby wyższą marżę, która jest niezmiennym składnikiem oprocentowania – zauważa Marek Wielgo z ZBB.
Prócz tego kredytobiorcy niewnoszący wkładu własnego będą dysponowali znacznie niższą zdolnością kredytową, a to spowoduje, że realnie będzie ich stać na znacznie mniejsze mieszkanie.
Od kiedy mieszkanie bez wkładu własnego?
Osoby, dla których gwarancje wkładu własnego są jedyną szansą na zakup mieszkania czy budowę domu, muszą uzbroić się jeszcze w cierpliwość. To, że ustawa o Polskim Ładzie została niedawno przyjęta przez Sejm, a także podpisana już przez prezydenta nie oznacza, że kredyt bez wkładu własnego będzie od razu dostępny.
W ustawie zalazł się bowiem zapis o tzw. okresie przejściowym, który wynosi 6 miesięcy. To czas, w którym Bank Gospodarstwa Krajowego musi przygotować stosowne umowy i nawiązać współpracę z bankami komercyjnymi, które będą udzielać kredytów hipotecznych konsumentom.
W praktyce oznacza to, że pierwsze oferty kredytu z gwarancją Banku Gospodarstwa Krajowego dostępne powinny być na przełomie maja i czerwca 2022 r.
Jak szacował niedawno premier Mateusz Morawiecki, rocznie skorzystać z nich miałoby nawet 10 tys. Polaków.
Zdjęcie główne: Rachel Claire z Pexels
